Karabiners weggooien?

Ik was het al eens ergens tegengekomen toen ik de afgelopen dagen naar wat informatie zocht over slacklines bouwen. En nu schrijft nanske het ook al. Als je karabiners gebruikt hebt voor een slackline, gebruik ze dan daarna niet meer bij het klimmen. Ik begrijp dat niet helemaal. Wat kan er mis zijn met die karabiners? Wat is er zo bijzonder aan een slackline?

Wij leren onze klimcursisten hoe ze een spinverankering moeten maken. Dat is een manier om een belasting netjes te verdelen over twee (of meer) ankerpunten. De spinverankering ziet eruit als een V, met de twee ankerpunten boven en het ‘zekerpunt’ onderaan. Nou mag die V niet al te breed worden; de hoek die de twee benen maken moet je zo klein mogelijk houden. De reden daarvoor is dat de kracht op de twee ankerpunten een stuk groter wordt (in plaats van kleiner) als ze te ver uit elkaar zijn. Als de hoek te groot is, dan wordt de kracht op elk ankerpunt zelfs (vele malen) groter dan de belasting op het zekerpunt

Zou dat de achtergrond zijn van de opmerking over de slackline-karabiners? Als je op een slackline gaat staan, dan krijg je ook een V-vorm. Hoe strakker je je slackline opspant, hoe vlakker die blijft, dus hoe groter die hoek. Dus: hoe groter de belasting op de ankerpunten.

Even wat theorie. Iemand die op de slackline staat oefent daar een vertikale kracht op uit. Als je in het midden staat, en de slackline is symmetrisch opgehangen, dan voelen beide ankerpunten dezelfde kracht. En die kracht is 1 / (2 × cos(φ / 2)) maal zo groot als de vertikale kracht die jij op de slackline uitoefent, waarbij φ de hoek is die de slackline maakt op het punt waar je erop staat. Dit geldt op dezelfde manier voor de spinverankering.

Dat is het worst case scenario. Als je niet in het midden staat, dan belast je het ene ankerpunt meer en het andere minder. Het extreme geval is dat je recht onder een ankerpunt staat. Dat ankerpunt belast je dan met een factor 1, terwijl je het andere ankerpunt helemaal niet belast.

In de grafiek hieronder zie je hoe groot de vermenigvuldigingsfactor is bij verschillende hoeken. Als de hoek 0° is, dan hangen de ankerpunten recht boven elkaar. Bij een slackline zal je dat niet zo gauw tegenkomen, maar bij een spinverankering kan dat wel. De belasting van het zekerpunt wordt dan netjes verdeeld; elk ankerpunt voelt daar de helft van. Dit is ideaal voor een spinverankering.

Hoeken en de belasting-factor op de ankerpunten

Pas als de hoek zo'n 60° is, wordt de kracht op elk ankerpunt wat meer dan de helft van de eigenlijke belasting. Bij 120° is de kracht op elk ankerpunt gelijk aan de kracht op het zekerpunt. Voor een spinverankering is dat allang niet meer zinvol. En daarna loopt het alleen maar nog sneller op.

Bij een beetje strak opgespannen slackline kan de hoek misschien wel 150° zijn. De kracht die elk ankerpunt voelt is dan 2 keer zo groot als vertikale kracht die jij op de slackline uitoefent. Als jij 100 kg weegt en stil staat, dan is dat dus 2 kN. Klimkarabiners gaan tot zo'n 20 kN, dus je mag met bewegen en springen de belasting nog tien keer zo groot maken.

Maar misschien is de slackline heel strak opgespannen, en is de hoek zowat 170°; dan is de factor maar liefst 5, en voelt elk ankerpunt 5 kN. Als je stil staat. Dat is wel een extreme situatie. De slackline rekt namelijk ook nog een beetje uit, waardoor de hoek weer kleiner wordt. Maar het lijkt erop dat, als je echt je best doet, je inderdaad meer dan 20 kN op de ankerpunten kan krijgen.

Terug naar de praktijk. De slacklines van Gibbon zijn dik en breed. Volgens hun website zijn ze 50 mm breed en kunnen ze tot 5 ton belast worden. Dat is 50 kN, veel meer dan een klimkarabiner kan hebben.

Aan de andere kant: Voor de slackline bij de Klimmuur Den Haag hebben ze, denk ik, een sling van 26 mm gebruikt, en dergelijke slinges kunnen 20 kN hebben. Ze doen daar niet voorzichtig; ze staan er met meerdere mensen tegelijk op en ze springen erop. De bandsling die ik voor mijn slackline gekocht heb is 16 mm breed en kan 15 kN hebben. En dan leggen we ook nog eens knopen in de slinges. Een knoop vermindert de breeksterkte aanzienlijk.

Conclusie: Als je de slackline heel strak opspant dan kunnen de krachten inderdaad zó groot worden dat het gebruikte klimmateriaal kapot kan gaan. Maar daar moet je wel echt je best voor doen. De krachten lopen dan bovendien heel snel op; ik denk dat zelfs de bovengenoemde Gibbon-slackline het niet veel langer uit zou houden dan mijn eenvoudige smalle bandsling. En ik span mijn slackline zó op dat de karabiners nauwelijk belast worden. Dus ik ben niet bang dat mijn karabiners ook maar enige schade overhouden van het slacklinen.